Czytelniku, uwaga! W tym miejscu nie możemy zapomnieć o przestrodze. Wyniki historyczne nie gwarantują przyszłych zwrotów, a inwestycja może przynieść stratę. Dowiedz się, jakie ryzyko podejmujesz, inwestując. Wyniki bazują na notowaniach EUR i są przeliczone na PLN według kursów spot EUR-PLN (źródło: Bloomberg). Ze względu na to, że wyniki Finax wyrażone w PLN zależą także od wahań kursów walut wobec złotego, który może zwiększać lub zmniejszać wynik z inwestycji, podczas analizy wyników inwestycyjnych nie należy pomijać ryzyka walutowego. 

Niedoświadczony inwestor łatwo może wpaść w pułapkę efektu pewności wstecznej („analiza wsteczna zawsze skuteczna”). Z perspektywy czasu wyjaśnienie powodu zmian, które zaszły na rynku, często wydaje się logiczne i oczywiste w myśl zasady „wiadomo było, że tak będzie”. Określenie, które z prawdopodobnych przyszłych scenariuszy są najbardziej możliwe w rzeczywistości, nie jest już jednak takie proste. 

Podobnie jak indeksy globalne, również wskaźniki dla rynku polskiego w 2023 roku przyniosły dużo radości inwestorom. Główny indeks GPW wzrósł o 36,5% w skali roku, zaś indeks największych spółek WIG20 o 30,75%. Pomogło to dużej grupie funduszy wygenerować stopy zwrotu na podobnym poziomie, a co za tym idzie, nadrobić straty z ostatnich kilku lat.  

Otoczenie makroekonomiczne oraz polityczne sprzyjały portfelom inwestorów giełdowych, zwłaszcza w drugiej połowie roku, a zmniejszona presja inflacyjna pozwoliła nieco zapomnieć o strukturalnych wyzwaniach polskiej gospodarki oraz narastających obawach związanych z sytuacją geopolityczną. 

Nie chcąc siać pesymizmu wobec tak obiecujących wyników inwestycyjnych w 2023 roku, czujemy się zobowiązani do przypominania o ryzyku oraz znaczeniu długiego terminu w inwestycjach, stąd w naszych analizach oprócz krótkoterminowych stóp zwrotu podajemy również wyniki za dłuższe okresy inwestycyjne. 

Inwestycje dynamiczne 

Wśród inwestycji cechujących się największym poziomem ryzyka (5 wg SRI), w drugim półroczu fundusze ponownie osiągnęły kilkunastoprocentowe stopy zwrotu, co pozwoliło niektórym przekroczyć stopę zwrotu z indeksu WIG, a pozostałym wyjść powyżej 10% nawet w skali ostatnich trzech lat. 

W grupie tej – pomimo ryzyka szacowanego na poziom 4 wg SRI – pokazujemy też portfel Finax o największej ekspozycji na rynek akcji (100/0). Kluczowym czynnikiem, który nie pozwolił na wypracowanie w krótkim terminie wyników na poziomie funduszy było umocnienie złotego wobec EUR, a to właśnie w tej walucie inwestowane są środki inwestorów Finax. Widzimy jednak, że - pomimo słabszych od rynku wyników za 2023 – w dłuższej perspektywie (np. 5 lat), promowana przez nas idea pasywnego zarządzania przyniosła znacznie lepsze rezultaty, przekraczając 10% w skali roku. 

Przypomnijmy, że portfel 100/0 pokazujemy w tej kategorii tylko dlatego, że bardziej ryzykownych w ofercie nie mamy. Jego ocena SRI plasuje się na poziomie 4. W krótkim terminie okazało się, że koncentracja na rynku polskim może przynieść wyższe stopy zwrotu, jednak już z perspektywy dłuższego okresu wyniki przemawiają za ekspozycją globalną. 

Dla trochę mniej ryzykownych portfeli (SRI 4) również można zauważyć korzyści płynące ze strategii Finax.  

W krótkim terminie nasze portfele, pomimo dodatnich stóp zwrotu, nie osiągnęły takich wyników jak fundusze akcyjne z tej samej klasy ryzyka. Globalna ekspozycja portfeli Finax pokazuje jednak możliwe korzyści i przewagi w dłuższej perspektywie czasowej.  

Historyczne wyniki inwestycyjne pokazują, że krótkoterminowe wysokie stopy zwrotu rzadko idą w parze ze stabilnymi wynikami w długim terminie.  

Inwestycje zrównoważone

Analiza wyników inwestycyjnych funduszy oraz portfeli o mniejszym poziomie ryzyka (3 w skali SRI), potwierdza wcześniej zaobserwowane wnioski. 

Grupa ta obejmuje fundusze o większym stopniu dywersyfikacji, obejmujące oprócz rynków akcyjnych, również instrumenty dłużne. Portfele Finax w zależności od preferencji inwestorów oraz oceny jego akceptowalnego poziomu ryzyka umożliwiają wybór odpowiedniej alokacji pomiędzy globalne rynki akcyjne, jak i obligacji. 

Analiza danych za 2023 rok pokazuje znaczenie ryzyka walutowego, które nie pozwoliło portfelom Finax w krótkim terminie rywalizować z rynkiem. Umocnienie złotego, w połączeniu z niekorzystną sytuacją w segmencie instrumentów dłużnych, pozwoliło jedynie na utrzymanie pozytywnych stóp zwrotu dla większości portfeli. Jedynie dwa portfele Finax o największym udziale instrumentów dłużnych potrzebują jeszcze czasu, aby odbudować wartość inwestycji. 

W przypadku funduszy o podobnej skali ryzyka, te z większym udziałem akcji w portfelu potrafiły nadrobić straty z poprzednich lat i wygenerować pozytywne stopy zwrotu w perspektywie pięcioletniej. Fundusze bazujące na dużym udziale obligacji w portfelu, dzięki korzystnym trendom w minionym roku, w większości osiągnęły niskie, lecz dodatnie stopy zwrotu również w długim terminie. 

Pozytywne tendencje na rynkach akcyjnych sprzyjały inwestorom lokującym dużą część portfela w instrumenty ryzykowne. Dzięki temu mogli oni nadrobić straty z lat ubiegłych i – niestety - zapomnieć o niekorzystnych scenariuszach. Zapominanie nie jest jednak dobrą długoterminową strategią w inwestowaniu. Podobnie jak hurraoptymizm wynikający z krótkoterminowych stóp zwrotu. Rynki już niejednokrotnie pokazały inwestorom, że szybko osiągnięte sukcesy nie zawsze są łatwe do podtrzymania w czasie mniej sprzyjającej koniunktury. 

Dlatego też, po raz kolejny przypominamy o długoterminowych korzyściach z dywersyfikacji globalnej oraz kosztowym aspekcie inwestycji. Te dwa czynniki są kluczowe w promowanym przez nas pasywnym podejściu do inwestycji, tak często podkreślanym w komunikatach Finax. 

Metodologia porównań i wybrane fundusze inwestycyjne 

W tabelach przedstawiliśmy porównanie wyników netto po opłatach i ewentualnym opodatkowaniu inwestycji w modelowane portfele Finax oraz najpopularniejsze fundusze inwestycyjne w Polsce, na dzień 31 grudnia 2023 roku. 

Przez popularne fundusze inwestycyjne rozumiemy największe fundusze inwestycyjne (te, które zarządzają największym wolumenem aktywów) w poszczególnych kategoriach w zależności od rodzaju aktywów, w które inwestują (akcyjne, mieszane i obligacyjne). 

Porównujemy fundusze inwestycyjne z portfelami Finax zgodnie z poziomem ryzyka i stopami zwrotu określonymi przez metodologię SRI dla europejskich produktów zbiorowego inwestowania, która jest obowiązkowa dla funduszy inwestycyjnych i klasyfikuje je w 7 kategoriach ryzyka. 

Więcej informacji o SRI można znaleźć tutaj. (warto podlinkować notkę o SRI jeśli mamy). 

Z portfelami Finax porównaliśmy 20 funduszy inwestycyjnych z klas ryzyka od 3 do 5. W tabeli uwzględniamy nawet fundusze z wyższym ryzykiem (mierzonym SRI) niż w Finax, co jednak nie przekłada się na wyższe zyski w dłuższym terminie. W tych 20 funduszach Polacy mają zgromadzonych łącznie ponad 28 mld złotych (stan na 31 grudnia 2023 r.). Rekordzistami pod względem zarządzanych aktywów są jednak fundusze obligacji. 

Porównywane są fundusze z podaną opłatą bieżącą (dokument źródłowy KID oraz Karta funduszu) i wielkością aktywów zarządzanych przez fundusz (źródło Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami oraz analizy.pl). 

Źródłem danych są dokumenty Kluczowe Informacje dla Inwestorów publikowane na stronach internetowych zarządzających funduszami oraz Karty funduszy z 1 sierpnia 2023 r. Za nazwą funduszu opisana jest część opłaty bieżącej, odpowiadająca za zarządzanie i inne koszty administracyjne lub operacyjne. 

Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych PZU SA (TFI PZU SA), towarzystwo inwestycyjne największej i najstarszej firmy ubezpieczeniowej w Polsce. 

• PZU Stabilnego Wzrostu MAZUREK; 2,04% 

• PZU Akcji KRAKOWIAK; 2,13%, 

• PZU Papierów Dłużnych POLONEZ: 1,65% 

Investors Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. 

• Investor Zabezpieczenia Emerytalnego; 2,17%, 

• Investor Zrównoważony; 2,19%, 

Pioneer Pekao SA TFI (Pekao Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.), Najdłużej działające towarzystwo funduszy inwestycyjnych w Polsce. 

• Pekao Obligacji Dolarowych Plus; 2,26%, 

• Pekao Zrównoważony; 2,19%, 

Santander Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. 

• Santander Stabilnego Wzrostu; 2,22%, 

• Santander Zrównoważony; 2,21%, 

• Santander Akcji Polskich; 2,16%, 

PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A., towarzystwo inwestycyjne największego polskiego banku. 

• PKO Obligacji Długoterminowych; 0,84%, 

• PKO Dynamicznej Alokacji; 2,10% 

• PKO Akcji Polskich Plus; 2,10%, 

Goldman Sachs TFI S.A. wcześniej znane jako NN TFI S.A. 

• Goldman Sachs Stabilnego Wzrostu; 2,12% 

• Goldman Sachs Zrównoważony; 2,25%  

• Goldman Sachs Indeks Odpowiedzialnego Inwestowania; 1,06%, 

• Goldman Sachs Akcji; 2,47%, 

ESALIENS TFI S.A., wcześniej spółka działała jako Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Banku Handlowego SA, a od 2006 do 2017 roku jako Legg Mason TFI SA. 

• Esaliens Senior FIO; 2,15%, 

• Esaliens Akcji; 2,70%. 

ALLIANZ TFI S.A.,  

• Allianz Globalny Obligacji FIO; 2,24%.