W jaki sposób przeprowadzamy modelowanie historycznych wyników portfeli Finax?

Finax, o.c.p., a.s. oficjalnie rozpoczął swoją działalność 10 stycznia 2018 r. - w tym dniu firma została zarejestrowana. Usługę Inteligentnego Inwestowania uruchomiliśmy już dwa miesiące później.

Na stronie internetowej Finax - zarówno na stronie głównej, jak i w artykułach na blogu, seminariach internetowych czy prezentacjach – możecie jednak zauważyć, że posługujemy się wynikami portfeli obejmującymi o wiele dłuższy okres, znacznie poprzedzający moment powstania naszej firmy.

Wyniki te stanowią efekt modelowania i nie odnoszą się do faktycznie osiągniętych przez klientów Finax zysków. Za chwilę ujawnimy, w jaki sposób otrzymujemy te dane, jak przebiega proces modelowania oraz dlaczego właściwie wykorzystujemy modelowanie historycznych wyników.

Całkowita transparentność od samego początku stanowi credo Finax. Pozostając wiernym naszym ideałom, pragniemy wyjaśnić naszym klientom, co stoi za metodologią tych danych, tak aby wyeliminować wszelkie, nawet najmniejsze wątpliwości.

W jakim celu przeprowadzamy modelowanie historycznych wyników naszych portfeli?

Istnieje kilka powodów, dla których posługujemy się opartymi na modelowaniu historycznymi wynikami portfeli.

Wystarczająco długa historia przykładowych portfeli jest nam przede wszystkim niezbędna dla prawidłowego zarządzania portfelem oraz produktem. Chcąc wprowadzić na rynek środkowoeuropejski niezrównany produkt inwestycyjny musieliśmy zadbać o jego odpowiednie przygotowanie oraz wcześniejszą weryfikację postawionych hipotez.

Musieliśmy zweryfikować wszystkie założenia, na których planowaliśmy oprzeć Inteligentne Inwestowanie. Czy pasywne inwestowanie naprawdę pozwala zarobić więcej niż większość aktywnie zarządzanych produktów inwestycyjnych? Czy rebalancing faktycznie przyczynia się do wyższych zysków i zmniejsza poziom ryzyka portfela?

Nie bylibyśmy w stanie odpowiedzieć na te pytania, nie znając chociaż orientacyjnych historycznych wyników instrumentów bazowych. Dopiero poznanie ich pozwoliło nam przetestować różne sposoby rebalancingu oraz wybrać najodpowiedniejszy z nich.

Przepisy regulujące usługi zarządzania portfelami zobowiązują do nakreślenia oczekiwanej stopy zwrotu z inwestycji, a także potencjalnych wyników w przypadku pesymistycznego oraz optymistycznego scenariusza.

Oczekiwany przyszły wynik we wszystkich tych trzech scenariuszach musi opierać się na historycznych wynikach portfela. Nie dysponując danymi z odpowiednio długiego horyzontu czasowego nie moglibyśmy dokonać odpowiednich szacunków, potrzebowaliśmy zatem w tym celu przeprowadzenia modelowania.

Próbując prognozować przyszłe wyniki na podstawie danych z ostatnich 10 lat, otrzymujemy znacząco zawyżone liczby. Biorąc pod uwagę okres 20 lat, dzieje się wręcz przeciwnie – uzyskujemy ewidentnie zaniżone informacje. Żaden z tych przypadków nie jest reprezentatywny.

Nasze modele sięgają zatem wstecz aż do początków 1988 roku. Okres ponad 30 lat stanowi wystarczającą próbę reprezentującą zachodzące na rynku zmiany, pozwalając jednocześnie bazować na adekwatnych wskaźnikach, zasadniczo identycznych jak te stosowane w naszych portfelach.

W przypadku Inteligentnej Skarbonki, którą uruchomiliśmy w lipcu 2021 r., jej modelowy rozwój rozpoczyna się w 2000 r., co oznacza, że ma ponad 20-letnią historię. Modelowanie dalej w przeszłość było niemożliwe ze względu na brak odpowiednich indeksów w obszarze obligacji zabezpieczonych przed inflacją i wchodzących w jej skład funduszy.

Więcej informacji na temat naszych algorytmów wykorzystywanych przy rejestracji klienta oraz oczekiwanych zysków możecie znaleźć w artykule „Czym jest robo-doradca?”.

Kolejnym powodem skłaniającym nas do przeprowadzenia modelowania była potrzeba udzielania informacji o uzyskanych wynikach. Każdy broker inwestycyjny tworzy osobne konta aktywów dla każdego klienta, które następnie wykorzystywane są do zarządzania ich portfelami. Nie zarządzamy funduszem ani inną formą „wspólnego portfela” - zarządzamy tysiącami portfeli.

Pomimo spójnych strategii inwestycyjnych, każde konto w Finax jest indywidualne. Ze względu m. in. na zróżnicowane rabaty czy też odmienne terminy wpłat, konta naszych klientów różnią się od siebie, a zatem skład, wyniki oraz efektywność dwóch kont – nawet przy takiej samej strategii - mogą się nieznacznie różnić.

Jeżeli chcemy informować o wynikach Inteligentnego Inwestowania, musimy zatem dysponować uniwersalnym portfelem.

Modelowanie to jedyny możliwy sposób raportowania o wynikach portfela przy jednoczesnym zachowaniu dyskrecji wobec klientów i uwzględnieniu jak najdłuższego horyzontu czasowego – a tylko taki jest w stanie naprawdę pokazać, jaki potencjał ma dana strategia inwestycyjna.

Ostatnim już powodem były natomiast cele marketingowe. Jak inaczej moglibyśmy pokazać ludziom, że pasywne inwestowanie jest na dłuższą metę naprawdę opłacalne, jeśli nie demonstrując jego historyczne wyniki?

Celem modelowania jest ukazanie, że rynki finansowe nagradzają pasywnych inwestorów. Modelowanie to nie science fiction, a czyste fakty. Modelowanie nie zniekształca ani nie nagina historii do naszych potrzeb, pozwala jedynie przedstawić fakty opinii publicznej.

Metodologia, na podstawie której przeprowadziliśmy modelowanie historycznych wyników portfeli Finax

Przeprowadzając modelowanie historycznych wyników naszych portfeli przyjęliśmy następujące założenia, metodologię oraz parametry, w pełni odpowiadające temu, w jaki sposób faktycznie zarządzamy portfelami klientów w Finax:

• Wyniki portfeli Inteligentnego Inwestowania obliczane są na podstawie jednorazowej inwestycji od 31.12.1987 r.
• Początkowy skład portfela obejmuje faktyczną alokację 11 oferowanych portfeli zarządzanych przez Finax, jak pokazano w powyższej optymalnej (początkowej) alokacji portfeli Inteligentnego Inwestowania,
• Na potrzeby modelowania historycznych wyników poszczególnych instrumentów wchodzących w skład portfeli Finax wykorzystaliśmy poniższe dane (więcej informacji na temat konkretnych źródeł podajemy poniżej):
  • kursy ETF-ów (od momentu ich powstania),
  • wartości indeksów bazowych danych funduszy ETF w okresie poprzedzającym ich powstanie,
  • wartości identycznych (praktycznie takich samych) wskaźników skoncentrowanych na tej samej klasie aktywów lub bardzo podobnej w aspekcie  cech ekonomicznych, stóp zwrotu oraz poziomu ryzyka, w okresie poprzedzającym pojawienie się indeksów bazowych,
  • w celu jak najdokładniejszej modelowania historycznych wyników instrumentów finansowych wszystkie uzyskane rezultaty korygujemy o różnicę pomiędzy faktycznie odnotowanymi wynikami funduszy ETF a wynikami indeksów bazowych, według stanu na 31.08.2017 r.,
  • wszystkie indeksy akcji w dolarach przeliczamy na euro po kursie EUR-USD dla każdego miesiąca (w przypadku indeksów obligacji nie jest to potrzebne, ponieważ obligacje są już denominowane bądź zabezpieczone walutą euro),
• Źródłem wszystkich wykorzystywanych przez nas danych jest agencja informacyjna Bloomberg,
• Niektóre z wykorzystywanych przez nas danych pochodzących z agencji Bloomberg również stanowią efekt modelowania (np. kurs wymiany euro względem dolara przed utworzeniem euro, wartości indeksów Stoxx 600 czy Stoxx Small)
• Modelowanie wyników portfeli Finax zawsze oddają stan na ostatni dzień miesiąca,
• Na koniec każdego miesiąca naliczana jest w Finax opłata za zarządzanie portfelem Finax w wysokości 1,2% dla portfeli Inteligentnego Inwestowania oraz 0,5% dla Euro Wkładu, w oparciu o średnią wartość portfela na koniec obecnego oraz miesiąca oraz wartość portfela na koniec poprzedniego miesiąca,
• W portfelach Inteligentnego Inwestowania wartość środków na rachunku od dnia uruchomienia (21.02.2018 r.) do 19.02.2024 r. wahała się od 1,5% do -0,5% wartości portfela. Po osiągnięciu wartości poniżej -0,5% portfela, 2% każdej pozycji w portfelu na koniec miesiąca była sprzedawana, aby przywrócić środki pieniężne do pierwotnych 1,5%
• Od 20.02.2024 r. skorygowaliśmy minimalny udział gotówki w wartości rachunku na -0,3%.
• Portfele na koniec każdego miesiąca kalendarzowego podlegają rebalancingowi zgodnie z warunkami zarządzania portfelem Finax (strategia inwestycyjna Finax),
• W przypadku indeksów należy pamiętać, że ich nazwy mogły w ciągu ostatnich dwóch lat ulec zmianie.

Elementem nerwalgicznym przy modelowaniu wyników portfela jest zgromadzenie danych o jego poszczególnych składnikach, obejmujące także uzyskanie informacji o konkretnych instrumentach finansowych jeszcze przed ich utworzeniem. Fundusze ETF, z których składają się nasze portfele, powstały w dużej części pomiędzy lutym 2008 r. a marcem 2017 r. Nie ma zatem funduszu, który istniałby przez cały okres, na jaki przeprowadzana jest modelowanie naszych portfeli.

Starając się stworzyć maksymalnie realistyczne modelowanie zawsze dokładamy wszelkich starań, aby zdobyć dane na temat dokładnie tego lub też niemalże identycznego (mającego podobny charakter ekonomiczny, związanego z podobnym poziomem ryzyka oraz stopą zwrotu) instrumentu, który jest składnikiem portfela Finax. Wyniki ETF-ów w latach poprzedzających ich utworzenie zastąpiliśmy analogicznymi wskaźnikimi.

Na poniższym wykresie oraz w tabeli dokładnie pokazujemy, na jakich danych bazujemy w danym okresie modelowania. Niebieskim kolorem oznaczony został czas istnienia danego ETF-u, nad którym mogliśmy pracować bezpośrednio na podstawie giełdowych cen. Ciemnoszary kolor ilustruje okres, dla którego przy tworzeniu modelów bazowaliśmy na indeksie naśladującym wyniki danego ETF-u.

Jasnoszara barwa reprezentuje te okresy, dla których zmuszeni byliśmy sięgnąć po indeks podobny – skupiony na tej samej lub też bardzo podobnej klasie aktywów. Wszystkie indeksy, z których korzystaliśmy przy tworzeniu modeli wymienione zostały w tabeli w dalszej części artykułu.

Chcemy podkreślić, że stosując wskaźniki przy modelowaniu wyników poszczególnych instrumentów finansowych skorygowaliśmy uzyskane wartości o przeciętne różnice pomiędzy faktycznymi wynikami ETF-ów a wartościami bazowych indeksów (tzw. tracking difference), które naśladują (na podstawie różnic odnotowanych od momentu powstania ETF-u). Różnice takie mogą być zarówno dodatnie, jak i ujemne.

Wybierając indeksy, na których oparliśmy modelowanie, zadbaliśmy o zachowanie jak największej części cech charakterystycznych dla danej klasy aktywów, stanowiącej podstawę instrumentu finansowego w portfelu Finax. W wielu przypadkach indeksy bazowe zostały zastąpione identycznymi indeksami. Przeprowadzając analizy na podstawie wskaźników nie uwzględniliśmy jednak potencjalnych dywidend – z tego powodu uzyskane przez nas wartości mogą być nieco zaniżone.

Wszystkie modele wyników dużych amerykańskich przedsiębiorstw oparte zostały na indeksie S&P 500, również będącym podstawą ETF. W przypadku średnich przedsiębiorstw dla najwcześniejszych lat bazowy indeks S&P 400 został zastąpiony indeksem Russell Midcap. Dla małych amerykańskich firm wykorzystaliśmy natomiast wskaźnik Russell 2000 dla całego okresu modelowania.

Na potrzeby modelowania wyników akcji dużych europejskich spółek wykorzystujemy bazowy indeks Stoxx 600, dla mniejszych spółek stosujemy natomiast indeks MSCI Europe Small, posiłkując się również indeksem Stoxx Small dla początkowego okresu. Modelowanie wyników akcji na rynkach wschodzących przeprowadzana jest w całości na podstawie indeksu MSCI EM.

Nieco bardziej skomplikowanie kształtuje się sytuacja w przypadku indeksów obligacji, w przypadku których ze względu na bardziej skomplikowaną strukturę, terminy zapadalności oraz częste zmiany dostawców indeksów nie możemy odnosić się do danych historycznych. Potrzebne dane nie zawsze są też powszechnie dostępne.

Najmniejszych problemów nie sprawia natomiast przeprowadzenie modelowania wyników światowych obligacji rządowych. Dla bazowego Citi World Government Bond Index, który znajduje się obecnie pod skrzydłami FTSE, istnieją liczne alternatywy.

Dla pierwszych 10 lat modelowania zmuszeni byliśmy zastąpić indeksy obligacji spółek europejskich obligacjami spółek amerykańskich. Pod kątem ekonomicznego charakteru oraz poziomu ryzyka są to zasadniczo te same instrumenty.

Podobnie, początkowe dane na temat wysokodochodowych obligacji firm europejskich oraz z rynków wschodzących pochodzą najwcześniej z końca lat ’90. W tym przypadku analogicznie wykorzystaliśmy indeksy obligacji wysokodochodowych z USA, które miały podobny charakter, zwroty i zmienność do instrumentów finansowych znajdujących się w portfelach Finax.

W razie potrzeby chętnie udzielimy zainteresowanym szczegółowych informacji na temat naszej metody modelowania oraz udostępnimy dokładne obliczenia, które doprowadziły do aktualnej postaci wyników modelowania.

Porównywanie porównywalnego - zaklasyfikowanie portfeli Finax do poszczególnych klas ryzyka w oparciu o metodologię SRRI

Głównym celem, a także cechą udanej inwestycji jest maksymalizacja zysków przy jednoczesnym zachowaniu akceptowalnego poziomu podejmowanego ryzyka. Każda inwestycja wiąże się bowiem z określonym stopniem ryzyka.

Stopa zwrotu z inwestycji jest zawsze wprost proporcjonalna do podejmowanego ryzyka. Pewne instrumenty mogą je minimalizować, nie są jednak w stanie wyeliminować go całkowicie.

Twoja inwestycja może składać się nie tylko z różnych instrumentów finansowych, ale wręcz z całkowicie odmiennych klas aktywów, a także reprezentować szereg różnych strategii inwestycyjnych. Dzięki połączeniu tych elementów mamy w zanadrzu tysiące różnych możliwości inwestycyjnych.

Każdy inwestor zadaje sobie pytanie, jaka inwestycja będzie dla niego najbardziej odpowiednia. Szeroka gama produktów inwestycjnych utrudnia jednak ich porównanie. Z tego powodu Unia Europejska przyjęła określone zasady oceny ryzyka instrumentów finansowych, które pozwalają inwestorom na racjonalne porównanie stóp zwrotu oraz ryzyka inwestycji, nawet o zupełnie odmiennym charakterze.

Zgodnie z wytycznymi UE zaklasyfikowaliśmy portfele Finax do poszczególnych klas ryzyka wedlug wskaźnika SRRI (ang. Synthetic Risk and Reward Indicator), opracowanego przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych - ESMA.

Fundusze wspólnego inwestowania zobowiązane są do klasyfikowania instrumentów finansowych do poszczególnych klas ryzyka według SRRI. Informacje na temat poziomu ryzyka możesz w każdej chwili odnaleźć w bardzo przydatnym dokumencie zawierającym kluczowe informacje dla inwestorów (tzw. KIID), który firmy zarządzające aktywami muszą ujawnić na temat każdego funduszu wspólnego inwestowania.

Na pośrednikach inwestycyjnych indywidualnie zarządzających portfelami nie ciąży natomiast podobny obowiązek. Finax poszedł jednak o krok dalej w zakresie uczciwości oraz transparentności. Przypisaliśmy każdy z naszych 11 portfeli do odpowiedniej klasy ryzyka w oparciu o historyczną modelowaną zmienność, zgodnie z metodologią SRRI.

Instrumenty finansowe możnemy przyporządkować odpowiedniej klasie ryzyka na podstawie ich zmienności. ESMA pozwala obliczyć zmienność tygodniowych lub miesięcznych stóp zwrotu na przestrzeni ostatnich 5 lat. Stopa zmienności determinuje następnie stopień ryzyka instrumentu finansowego.

Aby przyporządkować portfele Finax do określonych klas ryzyka, wykorzystaliśmy zmienność modelowanych miesięcznych stóp zwrotu. Poniższa tabela, służąca jako podstawa porównań w artykułach opublikowanych na blogu Finax do końca czerwca 2021 r., przedstawia ryzyko poszczególnych strategii. Bazuje ona na modelowaniu 5-letnich wyników na czerwiec 2021 r.

Dlaczego możecie zaufać naszemu modelowaniu?

Finax stosuje strategię pasywną, a przy tym inwestuje na całym rynku. Struktura portfela odzwierciedla rozkład globalnej kapitalizacji rynków finansowych. W przeciwnym wypadku nie oferowalibyśmy podejścia pasywnego – byłoby to bowiem sprzeczne z filozofią Finax.

Portfele w Finax tworzone są przede wszystkim tak, aby jak najlepiej odzwierciedlały rozkład globalnych rynków finansowych. Budując strategie inwestycyjne, najpierw planujemy odpowiednią alokację portfela, a dopiero w następnej kolejności weryfikujemy jego historyczne wyniki. Według tej filozofii powstał każdy z oferowanych przez nas 11 portfeli.

Dla przykładu: jeżeli akcje amerykańskich przedsiębiorstw stanowią na dany moment 50% światowego rynku akcji, dedykujemy im wówczas podobny udział w akcjach naszych portfeli.

Tak samo wygląda to w przypadku innych klas aktywów – dla zachowania prostoty produktu oraz minimalizacji kosztów, obowiązków administracyjnych oraz liczby potencjalnych błędów zdecydowaliśmy się jednak na pominięcie kilku z nich. Z tego powodu udział niektórych klas aktywów w naszych portfelach jest czasem minimalnie wyższy od rzeczywistej sytuacji na rynkach.

Fundusze inwestycyjne typu ETF, które stanowią podstawę naszych portfeli Inteligentnego Inwestowania, istniały na długo przed powstaniem Finax. Jeszcze przed pojawieniem się ETF-ów istniały natomiast ich aktywa bazowe, których rozwój opisywały różne wskaźniki. Więcej informacji na temat wyboru ETF-ów oraz odpowiedniej alokacji portfela możecie znaleźć tutaj.

Portfele Finax odzwierciedlają globalne rynki finansowe, przeprowadzane przez nas modelowanie wyników odzwierciedlają natomiast ich rozwój, z kilkoma korektami (m. in. uwzględnienie opłat oraz rebalancingu).

Należy pamiętać, że ani wyniki historyczne, ani modelowane, nie gwarantują przyszłych zysków. Inwestowanie wiąże się z ryzykiem i może skutkować stratą. Prezentowany portfel może nie być dla Ciebie odpowiedni pod względem ryzyka.

Dzięki przeprowadzaniu modelowania całkowicie eliminujemy element niepewności. Nasza strategia inwestycyjna jest niezwykle precyzyjna – inwestujemy w cały rynek, bez względu na to, co aktualnie dzieje się na świecie. Wszystkie rynki mają jedną, wspólną historię, co sprawia, że nasze modele są niezawodne.

Jak widać, dołożyliśmy wszelkich starań, aby narzędzia wykorzystywane przy modelowaniu wyników pozwalały nam uzyskiwać jak najdokładniejsze rezultaty, biorąc pod uwagę zarówno wyniki ETF-ów, jak i opłaty, zmiany kursów walut czy rebalancing.

Co najistotniejsze, rzeczywista efektywność portfeli naszych klientów jest zgodna z prognozowanymi na podstawie modelowania wynikami, co potwierdza trafność naszych założeń oraz świetnie obrazuje przewagę w stosunku do pozostałych rozwiązań inwestycyjnych.