Zaczynamy od towarzystwa funduszy inwestycyjnych, które w 55% należy do notowanej na giełdzie w Amsterdamie NN Group, a w 45% do ING Banku Śląskiego. Na polskim rynku funkcjonuje od blisko ćwierć wieku, wcześniej pod nazwą ING TFI. NN tworzy fundusze oraz portfele inwestycyjne. W Polsce zarządza aktywami o wartości ponad 26 mld zł i ma blisko pół miliona klientów. Jako towarzystwo znajduje się na trzecim miejscu pod względem wartości aktywów w Polsce, ale państwowe TFI PKO i PZU TFI zostawimy sobie na kolejne teksty. 

NN wybraliśmy jako pierwsze do porównania także dlatego, że – podobnie jak Finax – uruchomił rok temu robo-doradcę. Poniżej znajdziecie zatem również porównanie Finax z Investo, nowym produktem NN.

Podstawowe różnice

Wprawdzie NN zarządza największym pasywnym funduszem w Polsce, któremu poświęcimy później jeszcze trochę uwagi, ale zdecydowana większość jego aktywów zarządzana jest w sposób aktywny. Towarzystwo zatrudnia dziesiątki wysoko wykwalifikowanych specjalistów, do których zadań należy przeważnie pokonanie benchmarków, czyli pobicie rynku. To pierwsza z różnic między NN a Finaxem, ponieważ my – jak wiecie – nie wierzymy, że w długim terminie można pokonać indeksy. Stawiamy zatem na inwestowanie pasywne, które kosztuje dużo mniej niż inwestowanie aktywne i daje w długim terminie wyższe stopy zwrotu. Ale o tym za chwilę.

Druga różnica to geografia. Wprawdzie NN Group zatrudnia tysiąc osób rozsianych po całym świecie, jednakże w Polsce chętnie inwestuje lokalnie, a jego akcje i obligacje to w znacznym stopniu aktywa polskich emitentów. Udział ten różni się w zależności od funduszu, ale generalnie zdecydowanie przekracza on udział, który wynikałby ze znaczenia polskiego rynku w świecie. 

Tymczasem w portfelach Finax udział ten odpowiada mniej więcej odsetkowi polskich aktywów w globalnych indeksach. Przykładowo, polskie akcje łącznie w portfelach Finax oscylują wokół 1 promila. Jak do tej pory, takie „niepatriotyczne”, globalne podejście okazuje się bardzo opłacalne dla naszych klientów.

Aktywne zarządzanie, analitycy, sieć dystrybucji (choć tu pomaga bank, współwłaściciel) - to kosztuje, więc w porównaniu zwrócimy uwagę także na koszty. Warto pamiętać, że w Polsce były one tak wysokie, że ustawodawca wprowadził i sukcesywnie zmniejsza ich górny limit. Towarzystwa znajdują jednak sposoby, by zebrać od klientów więcej niż ustawowe maksimum opłaty za zarządzanie (2,5% w 2021 roku). 

Zobaczymy jak to wygląda w przypadku NN, ale będziemy też pamiętać, że dla klienta końcowego najważniejsze jest to, jakie wyniki uzyska już po odjęciu kosztów. Porównamy więc także wyniki, oczywiście uwzględniając ryzyko portfeli.

Co kupują klienci NN

Z danych Analizy.pl, numeru jeden na polskim rynku serwisów monitorujących fundusze, wynika, że NN ma aż sześć funduszy, których aktywa przekraczają 1 mld zł. Dwa z nich mieszczą się nawet w TOP10 pod względem wielkości w Polsce. Ale po kolei…

Największe otwarte fundusze NN:

• NN Krótkoterminowych Obligacji – największy, z 5 mld zł aktywów na koniec czerwca 2021. Opłata za zarządzanie wynosi 0,87% wartości aktywów rocznie. Do tego możliwa jest opłata dystrybucyjna maksymalnie 0,5% (nieleniwi łatwo mogą ją ominąć). Jak sama nazwa wskazuje, lokuje w polskie obligacje ze stałym i zmiennym oprocentowaniem. Skarbowe i nieskarbowe.
  W I półroczu 2021 pozwolił on zarobić 0,73%, ale w latach 2017 – 2020 wypadał świetnie, wygrywając za każdym razem z benchmarkami (to taki punkt odniesienia, indeks lub mieszanka indeksów, które starają się pokonać zarządzający funduszami). Przez trzy lata (do połowy 2021) dał zarobić polskim inwestorom 9,4%. Dla porównania – portfel Finax w całości z obligacji dał w tym okresie 6,7%, złożony z obligacji w 90% przyniósł 10,6%, a z 80% udziału obligacji przyniósł 16,7%.

Do dłużnych należą też dwa kolejne z największych funduszy NN (swoją drogą, skąd to polskie umiłowanie do obligacji?).

• NN Obligacji – 3,4 mld zł aktywów. Koszty? 1,13% opłaty za zarządzanie, ale możliwe jest tzw. success fee (20% od różnicy między wynikiem funduszu a benchmarkiem). Maksymalna opłata dystrybucyjna 1%. Ile dał zarobić? W 12 miesięcy zakończonych 30 czerwca przyniósł klientom 1,5%, wyraźnie bijąc porównywalne fundusze inwestycyjne. Dla porównania, obligacyjne portfele Finax przyniosły od lipca 2020 do końca czerwca 2021 odpowiednio 0,1% (w 100% z obligacji), 3,3% (w 90% z obligacji) i 6,9% (w 80% z obligacji). Pamiętajmy, że dwa ostatnie mają w sobie pierwiastek akcji, a ostatnie dwanaście miesięcy na tym rynku było wyjątkowo dobre.

Porównujemy fundusze NN z portfelami Finaxem, choć w powyższych przypadkach jedynie informacyjnie. Poziomy ryzyka, mierzone wskaźnikiem SRRI (uwzględnia zmienność wartości inwestycji, czyli jej ryzyko), różnią się bowiem w obu powyższych przypadkach. NN Krótkoterminowych Obligacji i NN Obligacji mają je niższe. Zatem skupmy się teraz na tych bardziej porównywalnych produktach:

• NN Stabilnego Wzrostu to tzw. fundusz mieszany (inwestuje w akcje i obligacje). Na koniec czerwca 2021 miał 1,8 mld zł aktywów. Inwestuje w Polsce, a około 30% majątku funduszu to akcje, więc 30% jego benchmarku to rodzimy WIG. Opłaty? 2,37% za zarządzanie plus 20% success fee z zysku powyżej benchmarku. SRRI? 4, tak samo jak wszystkie portfele Finax z udziałem akcji do 70% portfela.

Porównajmy Finax zawierający 30% akcji z NN Stabilnego Wzrostu w ostatnich dziesięciu latach:

• W kategorii SRRI 5 możemy porównać się z NN Zrównoważonym, który na koniec czerwca 2021 zebrał ponad 850 mln zł aktywów. To także fundusz mieszany, z jeszcze wyższą niż w poprzednim przypadku opłatą: 2,5% za zarządzanie. Na więcej nie pozwala już polskie prawo. Do tego dochodzi opłata od zysku powyżej benchmarku 20%. W tym funduszu koncentracja na polskich akcjach jest jeszcze bardziej widoczna – indeks WIG stanowi aż połowę jego benchmarku.

Porównajmy Finax zawierający 80% akcji (najbardziej konserwatywny z portfeli Finax z SRRI równym 5, czyli tyle samo, ile NN Zrównoważony) oraz Finax zawierający 50% akcji (tyle, ile w benchmarku NN Zrównoważony) z tym funduszem NN w ostatniej dekadzie:

W Finax SRRI równe 5 mają portfele zawierające co najmniej 80% akcji. Więcej o naszych porównaniach z funduszami >>

Uwaga: Wszystkie dane związane z historycznym rozwojem portfeli Finax są modelowane i powstały na podstawie modelowania wstecznego danych. Metodę modelowania wyników historycznych opisaliśmy w artykule W jaki sposób przeprowadzamy modelowanie historycznych wyników portfeli Finax? Wyniki historyczne nie gwarantują przyszłych zwrotów, a inwestycja może przynieść stratę. Dowiedz się, jakie ryzyko podejmujesz, inwestując. Wyniki bazują na notowaniach EUR i są przeliczone na PLN według kursów spot EUR-PLN (źródło: Bloomberg). Pamiętaj o ryzyku walutowym, ponieważ wyniki Finax wyrażone w PLN zależą także od wahań kursów walut wobec złotego, który może zwiększać lub zmniejszać wynik z inwestycji.

Zobaczmy, jak wyglądają stopy zwrotu w kategoriach SRRI 4 i 5:

Powyższe tabelki uwzględniają koszty zarządzania, które w przypadku Finax wynoszą 1,2% rocznie, oraz koszty pobierane przez dostawców ETFów (w portfelach Finax to około 0,2%). Nie stosujemy żadnych innych opłat (za dystrybucję, umorzenie, dobre wyniki, koszty transakcyjne). Opłatę manipulacyjną (za wpłaty poniżej 1000 EUR) łatwo można pominąć korzystając z naszej współpracy z blogerami finansowymi. Zbliżone, proste warunki przygotował NN w swoim robo-doradcy, dzięki któremu wreszcie mamy konkurencję na polskim rynku.

Investo kontra Finax

Bardzo nas cieszy, że robo-doradztwo przyjmuje się w Polsce i powstanie platformy Investo jest tego dowodem. Konkurencja bardzo nas motywuje. Investo proponuje cztery gotowe portfele, o różnym poziomie ryzyka. Nie jest to inwestowanie pasywne, więc to pierwsza z różnic między nami. NN w materiałach prasowych komunikuje, że dwa z czterech funduszy oparte są na indeksach, a trzy z funduszy przyjmują strategię aktywną. (Trochę złośliwie dodamy, że wcale nie jest to zła informacja dla inwestorów, przytaczając tekst z Analizy.pl o tym, jak polskie fundusze pasywne słabo naśladują benchmarki)

Poniżej porównaliśmy Finax i Investo (portfele z takimi samymi wskaźnikami SRRI, czyli 4 i 5)

W skład portfeli robo-doradcy Finax wchodzi dziesięć globalnych ETF-ów, czterech czołowych dostawców funduszy ETF (zobacz, jak je wybieramy). Nie jesteśmy od nich zależni.

By założyć konto w Investo, trzeba także otworzyć darmowy rachunek w ING Banku Śląski. W skład portfeli Investo wchodzą cztery fundusze NN:

• NN Krótkoterminowych Obligacji, opisany wyżej
• NN Indeks Obligacji, czyli bezpieczny fundusz polskich obligacji skarbowych, który ma stabilizować wyniki portfela.
• NN Globalnej Dywersyfikacji – dynamicznie zarządzany fundusz mieszany, oparty na szerokiej dywersyfikacji i kontroli ryzyka. W jego przypadku Investo pobiera opłatę za pobicie benchmarku (tzw. success fee). Ten fundusz to główny element portfeli Investo, które przedstawiliśmy w tabelce wyżej. Warto przy okazji zaznaczyć, na co słusznie zwrócili mi na Twitterze uwagę eksperci NN, że 75 w nazwie portfela Investo nie oznacza 75% akcji. W tym konkretnym produkcie, akcje stanowią około 15% portfela. W Investo 50/50 akcje to tylko 10% portfela.
• NN Polski Odpowiedzialnego Inwestowania

Oczywiście, najciekawsze zawsze jest porównanie stóp zwrotu. Investo, podobnie jak Finax, promuje długoterminowe inwestowanie, więc na wnioski trzeba poczekać. Nie znalazłem publicznych wyników Investo (jeśli ktoś z czytelników jest klientem, może się nimi podzieli?). Na szczęście, NN podaje skład portfeli i informacje, że rebalansuje je raz na trzy miesiące.  

Poprosiłem Jacka Lemparta, by wrzucił wyniki czterech funduszy wykorzystywanych przez Investo do swojej platformy analitycznej System Trader, przyjmując rebalansowanie na początku każdego kwartału. Takie modelowanie, za okres październik 2020 – wrzesień 2021, przynosi dla Investo 25/75 (NN podaje dla tego portfela poziom ryzyka SRRI 5) 12,1% rocznego zysku, a dla Investo 50/50 (poziom ryzyka SRRI 4) 7,5% rocznego zysku.  

W tym samym okresie, portfele Finax z SRRI 5, w walucie PLN, zarobiły od 26,8% do 32,9%, a te o SRRI 4 dały od minus 0,8% do plus 23,9%. Poczekajmy jednak na wnioski w dłuższym terminie. 

Wkrótce ukaże się więcej porównań. O niektórych mówiliśmy także podczas webinarium organizowanego dla Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych:

Uwaga: Wszystkie dane związane z historycznym rozwojem portfeli Finax są modelowane i powstały na podstawie modelowania wstecznego danych. Metodę modelowania wyników historycznych opisaliśmy w artykule W jaki sposób przeprowadzamy modelowanie historycznych wyników portfeli Finax? Wyniki historyczne nie gwarantują przyszłych zwrotów, a inwestycja może przynieść stratę. Dowiedz się, jakie ryzyko podejmujesz, inwestując. Wyniki bazują na notowaniach EUR i są przeliczone na PLN według kursów spot EUR-PLN (źródło: Bloomberg). Pamiętaj o ryzyku walutowym, ponieważ wyniki Finax wyrażone w PLN zależą także od wahań kursów walut wobec złotego, który może zwiększać lub zmniejszać wynik z inwestycji.