Rezerwa finansowa – cel, od którego powinieneś zacząć oszczędzanie

Artykuł ten stanowi aktualizację artykułu Rezerwy finansowe - na dobre i złe czasy z 28 października 2019 r., a nad jego modyfikacjami pracowało kilka osób.

Główną przesłanką budowania oraz utrzymywania rezerw finansowych jest odpowiednie przygotowanie się na nieoczekiwane (negatywne) zdarzenia. Niestety, nie wiesz, kiedy taka sytuacja się wydarzy, nie wiesz, ile pieniędzy będziesz na to potrzebować i nie wiesz, jak długo to potrwa.

Konieczność posiadania rezerwy finansowej była również wyraźnie widoczna podczas pandemii COVID-19, kiedy dziesiątki tysięcy ludzi straciło dochody i zatrudnienie, które jeszcze miesiąc wcześniej wydawało się stabilne.

W artykule dowiesz się, w jaki sposób prawidłowo budować rezerwy finansowe:

• w jakiej sytuacji należy wykorzystać rezerwę finansową,
• ile powinna wynosić rezerwa finansowa,
• dlaczego nie tworzyć rezerwy finansowej wyłącznie na koncie bankowym,
• dlaczego część swoich rezerw finansowych należy zainwestować,
• czy rezerwa finansowa oznacza swobodę decyzji,
• dlaczego rezerwa finansowa stanowi fundament dla inwestycji

Odpowiednia rezerwa finansowa powinna przede wszystkim pokryć nieoczekiwane wydatki – te, których dzisiaj nie jesteś w stanie przewidzieć. My również nie posiadamy kryształowej kuli, dzięki której przepowiemy, co przyniesie Ci los. Jednakże możemy wymienić kilka podstawowych sytuacji życiowych, w których należy wykorzystać rezerwę finansową:

Utrata pracy - nikt nie jest niezastąpiony, kaprysy szefa, kryzys gospodarczy, pandemia itp. Jest całkiem możliwe, że zasiłki dla bezrobotnych (jeśli w ogóle je otrzymasz) nie uratują Cię, a utrata dochodów w rodzinie może być bardzo bolesna.

Choroba - nikt nie jest niezniszczalny. Nawet jeśli przez całe życie byłeś zdrowy, gdy zachorujesz lub poważnie zachoruje ktoś z bliskich, którym będziesz musiał się opiekować. Zasiłki na pewno nie zastąpią twojego dochodu.

Nieszczęścia - chodzą po ludziach. Klęski żywiołowe, burze, uszkodzony sprzęt i wiele innych wydarzeń spotykają w życiu każdego z nas. Czy jesteś na nie przygotowany finansowo?

Wielu z was z pewnością sobie powie: „takie wypadki obejmuje przecież ubezpieczenie”. Firmy ubezpieczeniowe budują swój biznes na ludzkim strachu, a duża grupa ludzi może być ubezpieczona na wypadek, które zdarzy się tylko niewielkiej grupie ludzi.

Zaradny menedżer powinien zatem myśleć inaczej. Zamiast płacić za ubezpieczenie, z którego możesz nigdy nie skorzystać, zgromadź rezerwy, które pokryją potencjalną utratę dochodów lub nieoczekiwane wydatki. Większość z Was prawdopodobnie nie będzie potrzebować rezerwy finansowej, a pieniądze wam pozostaną.

Należy podkreślić jednak pozytywne aspekty tworzenia rezerwy finansowej. Rezerwy finansowe mogą zatem zostać spożytkowane także do skorzystania z nadarzających się możliwości. W końcu pieniądzom nie robi różnicy, do jakich celów zostaną wykorzystane.

Bez wątpienia łatwiej przyjdą Ci rozważania o zmianie wykonywanego zawodu, jeżeli Twoje przetrwanie nie będzie uzależnione od najbliższej wypłaty otrzymywanej za pracę, której szczerze nie cierpisz. Masz świetny pomysł i chcesz założyć własną firmę? Posiadanie wystarczającej ilości gotówki na koncie z pewnością ułatwi Ci także pierwsze kroki w biznesie.

Ile powinna wynosić rezerwa finansowa? 

Życie bywa nieprzewidywalne, dlatego dobra rezerwa finansowa nie powinna być ani za mała, ani za duża. Jeśli jest za mała, traci sens, ponieważ nie będziesz miał wystarczającego poczucia bezpieczeństwa. Kiedy będziesz jej potrzebować, to po prostu nie wystarczy.

Jeśli jest za duża, będzie to dla Ciebie niekorzystne, ponieważ część pieniędzy, która tworzy nadwyżkę, nie zarobi wystarczająco dużo. Rezerwa finansowa powinna być inwestowana konserwatywniej, dlatego jej zwrot będzie niższy.

Zasadniczo zaleca się utworzenie rezerwy finansowej na pokrycie całkowitych wydatków gospodarstwa domowego na 3-6 miesięcy. Alternatywnie rezerwa finansowa powinna pokryć dochód głównego żywiciela rodziny, aby pokryć utratę dochodu przez 3-6 miesięcy.

Oblicz zatem wszystkie miesięczne wydatki (kredyt hipoteczny, energia elektryczna, żywność, koszty samochodu, pożyczki, ubezpieczenie itp.), a następnie pomnóż wynik przez liczbę od 3 do 6, w zależności od tego, jak duża rezerwa finansowa byłaby dla Ciebie wystarczająca.

Łatwiejszym sposobem może być kwota miesięcznego dochodu netto po uwzględnieniu podatków i opłat pobieranych z konta miesięcznie. W Finax zalecamy utworzenie rezerwy finansowej w wysokości sześciomiesięcznego dochodu netto.

Finanse osobiste to bardzo indywidualna kwestia - nie inaczej ma się to w przypadku rezerw finansowych. Jeżeli masz stabilną pracę w dobrze rozwijającej się branży (jak np. lekarze czy programiści), a znalezienie innej dobrej posady w przypadku jej ewentualnej utraty nie powinno sprawić Ci większych trudności, nie musisz gromadzić ogromnych pokładów gotówki.

Dlaczego nie powinniśmy tworzyć rezerwy finansowej wyłącznie na koncie bankowym?

Ważne jest, aby rezerwa finansowa była dostępna w każdej chwili. Rachunek bieżący, z którego korzystasz, aby opłacić swoje codzienne wydatki, nie jest jednak najlepszym miejscem do trzymania rezerw finansowych. Zbyt łatwo byłoby bowiem rozpędzić się i pokryć bieżące wydatki z odłożonej kwoty. Któż w końcu nie skusiłby się na zakup nowych ubrań, lepszego telefonu czy egzotycznych wakacji, mając na koncie kilkanaście tysięcy złotych?

Rezerwa finansowa przechowywana na koncie bankowym to Twoje ubezpieczenie, a nie inwestycja. A wiesz, co wiąże się z ubezpieczeniem? Koszt. Czy to w formie bezpośredniej opłaty na rzecz firmy ubezpieczeniowej, czy też - w tym przypadku - w formie utraconego zysku oraz spadku wartości wywołanego inflacją.

Większość osób trzyma znaczną część swoich pieniędzy na bieżącym rachunku bankowym, gdzie ich wartość spada rocznie o 2-3% z powodu inflacji. Każda złotówka utrzymywana na rachunku bieżącym przez 10 lat straci zatem średnio jedną trzecią swojej wartości.

Dlaczego część swoich rezerw finansowych należy zainwestować?

Ze względu na inflację nie warto przechowywać zbyt dużo pieniędzy na koncie bankowym. Utwórz większość rezerwy finansowej, inwestując. Konserwatywny portfel zawierający 50% akcji i 50% obligacji może również osiągnąć interesujący zwrot w perspektywie średnio- i długoterminowej. W ciągu ostatnich 15 lat (okres obejmuje kryzys finansowy w 2008 r., jka również spadki spowodowane pandemią COVID-19), zarobiłbyś około 5,2% rocznie.

Nawet portfel składający się z 30% akcji i 70% obligacji przyniósłby 4% rocznie w ciągu ostatnich 15 lat, pokonując inflację i utrzymując siłę nabywczą twoich pieniędzy.

Uwaga: Wszystkie dane związane z historycznym rozwojem portfeli Finax są modelowane i powstały na podstawie modelowania wstecznego danych. Metodę modelowania wyników historycznych opisaliśmy w artykule W jaki sposób przeprowadzamy modelowanie historycznych wyników portfeli Finax? Wyniki historyczne nie gwarantują przyszłych zwrotów, a inwestycja może przynieść stratę. Dowiedz się, jakie ryzyko podejmujesz, inwestując. Wyniki bazują na notowaniach EUR i są przeliczone na PLN według kursów spot EUR-PLN (źródło: Bloomberg). Pamiętaj o ryzyku walutowym, ponieważ wyniki Finax wyrażone w PLN zależą także od wahań kursów walut wobec złotego, który może zwiększać lub zmniejszać wynik z inwestycji.

Rezerwa finansowa oznacza swobodę decyzji

Każdy, kto dzisiaj utworzył już rezerwę finansową, na pewno się ze mną zgodzi. Majątek to wolność. Wolność zmiany pracy, mieszkania lub po prostu rozwiązywania codziennych problemów bez niepotrzebnego stresu.

Łatwiej będzie ci stawić czoła przeciwnościom życiowym, jeśli masz odłożone pieniądze przeznaczone właśnie na ten cel. Dzięki rezerwie finansowej potencjalne katastrofy stają się jedynie niedogodnościami, które zasadniczo nie stanowią dla Ciebie zagrożenia.

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego aspektu, ale stres związany z brakiem pieniędzy jest jedną z najczęstszych przyczyn stresu wielu gospodarstw domowych w dzisiejszym globalnym i szybkim świecie.

Rezerwa finansowa jako podstawa inwestycji

Jednocześnie rezerwa finansowa jest fundamentem, na którym możesz budować swoje aktywa finansowe. Właściwa inwestycja musi być długoterminowa. Jednak dokonywanie długoterminowych inwestycji w sytuacji, gdy nie posiadasz żadnego krótkoterminowego zabezpieczenia jest pozbawione sensu. Dopiero po utworzeniu stosownej rezerwy powinieneś zacząć oszczędzać na emeryturę czy myśleć o polepszeniu swoich warunków mieszkaniowych.

Dlatego w Finax od dawna zalecamy utworzenie rezerwy finansowej jako pierwszego celu inwestycyjnego. To powinien być kamień węgielny, na którym powinny opierać się Twoje kolejne inwestycje, lub powinieneś utworzyć rezerwę finansową wraz z innymi celami, które uważasz za ważne.

Ostatecznie nie chcesz przecież doprowadzić do sytuacji, w której w następstwie kryzysu finansowego stracisz pracę i będziesz zmuszony wycofać pieniądze z długoterminowych inwestycji akurat w chwili spadku na rynkach finansowych. Rezerwy finansowe chronią nie tylko Ciebie, ale także Twoje długoterminowe aktywa finansowe.

Jeżeli nie zadbałeś dotychczas o utworzenie rezerwy finansowej, jak najszybciej zacznij oszczędzać co najmniej 10% swojego dochodu netto. W ciągu jednego roku zgromadzisz w ten sposób rezerwę w wysokości 120% swojej miesięcznej pensji, a już za mniej niż 3 lata utworzysz rezerwę równą prawie czterokrotności swoich miesięcznych zarobków. Nie czekaj aż będzie za późno.