Nieustannie staramy się przewidzieć przyszłe wyniki na rynkach. Próbujemy jak najprecyzyjniej oszacować przyszłe zmiany cen oraz odpowiednio zaplanować transakcje zakupu i sprzedaży aktywów inwestycyjnych. W wyniku tych domysłów czy przekonań często zdarza się, że odkładamy inwestowanie na później. Przewidywanie przyszłości od zawsze stanowiło część rynków finansowych, a inwestorzy prawdopodobnie zawsze będą starali się tworzyć jak najdokładniejsze prognozy.

W przewidywaniach tych biorą również udział profesjonaliści. Co więcej, oparcie swoich prognoz na faktach oraz przeprowadzonych analizach dodatkowo utwierdza ich w przekonaniu o słuszności przyjętych założeń. Prognozy te stają się dzięki temu bardziej wiarygodne w oczach opinii publicznej.

Paradoksalnie, profesjonaliści zawsze starają się przewidzieć spadek cen akcji. Negatywne wiadomości przyciągają więcej uwagi, w ten sposób łatwiej jest im zatem zdobyć przestrzeń medialną. Na pytanie, w jaki sposób zwiększają wartość aktywów - zarówno własnych, jak i swoich klientów - niechętnie udzielają jednak odpowiedzi.

Problem w tym, że tego typu wysiłki otwierają prostą drogę do sytuacji, w której w procesie inwestycyjnym zaczynamy dopuszczać do głosu emocje. Prędzej czy później na prognozy rynkowe zaczynają wpływać zbyt pochopne założenia czy też zniekształcone fakty, które ostatecznie wypierają racjonalne argumenty. W procesie podejmowania decyzji zbyt często pozwalamy naszej (nadmiernej) pewności siebie, chciwości, strachowi przed utratą czy też krótkowzroczności kierować naszym postępowaniem.

Podejmowania racjonalnych decyzji nie ułatwia fakt, że w każdej chwili otrzymujemy mnóstwo różnych, często sprzecznych ze sobą bodźców informacji. Co więcej, ludzie rzadko kiedy reagują na zdarzenia w podręcznikowy sposób, a z ich zachowania trudno wyłonić jakikolwiek powtarzający się wzorzec.

Emocje to naturalny element ludzkiego życia. Nigdy nie będziemy w stanie ich z niego usunąć, ani też sprawować nad nimi pełnej kontroli. Bez emocji nasze życie byłoby w końcu znacznie uboższe. To właśnie one odpowiadają za tak wielką różnorodność społeczeństwa, różne oczekiwania są natomiast podstawą skutecznego funkcjonowania rynków.

Powodem, dla którego staramy się przewidzieć przyszłe wyniki na rynkach finansowych w czasie (tzw. timing rynkowy, czyli szukanie najlepszego momentu na przeprowadzenie transakcji kupna i sprzedaży) jest próba ograniczenia możliwych strat, a tym samym minimalizacji ryzyka inwestycyjnego. Niestety, koncepcja ta ma niewiele wspólnego z właściwym zarządzaniem ryzykiem.

Takie podejście zwykle sprawia, że powstrzymujemy się od podjęcia ryzyka - czyli nie inwestujemy. Inteligentny inwestor wie, że bez ryzyka nie ma zysku. W związku z tym przez timing rynkowy nasze aktywa nie tylko nie zarabiają, ale wręcz tracą na wartości. Zależność jest prosta: poziom ryzyka zawsze wzrasta wraz z oczekiwaną stopą zwrotu.

Każda prognoza wyników na rynkach finansowych, która się sprawdziła, to raczej wynik szczęśliwego przypadku niż prawdziwych umiejętności lub wiedzy. Bardzo niewiele osób zdaje sobie sprawę, że wysiłek włożony w próby przewidzenia przyszłości w większości przypadków zwiększa wręcz ryzyko inwestycyjne.

Tymczasem, wbrew powszechnemu przekonaniu, nasze interwencje właściwie zmniejszają prawdopodobieństwo osiągnięcia wysokich stóp zwrotu. Jako ludzie jesteśmy podatni na błędy - szczególnie w procesie inwestowania - a każda decyzja niesie ze sobą ryzyko dokonania niewłaściwego wyboru. Im więcej decyzji musimy podjąć w procesie inwestycyjnym, tym większe prawdopodobieństwo naszej porażki.

Liczne badania, przeprowadzone zarówno wśród zawodowych inwestorów, jak i amatorów, potwierdzają jeden kluczowy fakt - nie jesteśmy w stanie dokładnie przewidzieć wyników na rynkach finansowych czy też przyszłych zmian cen aktywów.

Choć nieustannie próbujemy to osiągnąć, wysiłki te są niczym walka z wiatrakami, która w dłuższej perspektywie powoduje dodatkowo utratę pieniędzy. Przyjrzyj się swoim własnym dotychczasowym inwestycjom i temu, jak udało Ci się pomnożyć ich wartość w ostatnich latach.

Ryzyko może jednak zostać wyeliminowane. Z doświadczenia wiemy, że do najbardziej efektywnych narzędzi zarządzania ryzykiem należą przede wszystkim wystarczająca ilość czasu (czyli odpowiednio długi horyzont inwestycyjny), dywersyfikacja, regularność inwestycji oraz prawidłowa alokacja. Pozwalają one wyeliminować niekorzystny wpływ emocji na podejmowane przez nas decyzje.

Właściwa alokacja oznacza podział inwestycji pomiędzy podstawowe klasy aktywów. Wybór odpowiedniej struktury portfela inwestycyjnego ma na celu dopasowanie oczekiwanej stopy zwrotu oraz poziomu ryzyka do profilu inwestora.

W finasach prawidłową alokację definiujemy jako taką strategię inwestycyjną, która pozwala zrównoważyć poziom ryzyka oraz stopę zwrotu poprzez odpowiedni skład portfela, dopasowany do indywidualnych celów inwestycyjnych, profilu ryzyka oraz horyzontu inwestycyjnego.

Do podstawowych klas aktywów inwestycyjnych należą wyłącznie akcje, obligacje oraz gotówka - alokacja inwestycji oznacza określenie ich wzajemnej proporcji w naszym portfolio. Odpowiednia alokacja pozwala zoptymalizować poziom podejmowanego ryzyka oraz potencjalnych zysków.

Ogólnie rzecz biorąc, najbardziej ryzykowną spośród podstawowych klas aktywów inwestycyjnych są akcje - historycznie przynosiły one najwyższe zyski, ich ceny charakteryzują się jednak największą fluktuacją (zmiennością). Obligacje generują niższe stopy zwrotu, ale ich ceny są znacznie bardziej stabilne. Gotówka nie generuje natomiast żadnych zysków, nie dotyczą jej jednak wahania cen.

Inwestowanie nie oznacza jednak wyłącznie kupowania akcji. Obligacje odgrywają równie istotną rolę w portfelach inwestorów, pozwalają bowiem ograniczyć zmienność wartości inwestycji (wahania cen). Ceny obligacji często zmieniają się w przeciwnym kierunku niż ceny akcji, a dodatkowo ich wahania są mniejsze.

Poniższa tabela obrazuje znaczenie obligacji w portfelu inwestycyjnym. Przedstawia średnie roczne stopy zwrotu, roczną zmienność inwestycji, liczbę spadków wartości o więcej niż 10% oraz spadek maksymalny dla przykładowych portfeli Finax o różnym udziale akcji i obligacji - czyli o różnym poziomie ryzyka - na przestrzeni 31,5 roku.

Tabela pokazuje również wskaźnik Sharpe'a. Wskaźnik ten opracowany został przez ekonomistę Williama Sharpe’a, laureata Nagrody Nobla. Sharpe poświęcił swoją pracę zagadnieniu wyceny aktywów. Na dłuższą metę nie satysfakcjonowała go metoda oceny inwestycji oparta wyłącznie na wygenerowanych zyskach, nie uwzględniała ona bowiem poziomu podejmowanego w związku z daną inwestycją ryzyka.

Wskaźnik Sharpe’a, czyli stosunek stopy zwrotu do zmienności inwestycji (która mówi o związanym z nią poziomie ryzyka) pokazuje wielkość osiągniętego zysku przypadającego na jednostkę podjętego ryzyka. Nazywany bywa on inaczej stopą zwrotu ważoną ryzykiem. Im wyższą wartość przyjmuje, tym bardziej atrakcyjna jest inwestycja pod względem potencjalnego zysku oraz poziomu ryzyka, czyli innymi słowy, tym lepsze wyniki możesz osiągnąć przy podjęciu takiego samego ryzyka.

Co ciekawe, biorąc pod uwagę stopę zwrotu ważoną ryzykiem, na przestrzeni ostatnich 31,5 roku najlepiej sprawdzał się portfel inteligentnego inwestowania złożony w 20% z akcji oraz 80% z obligacji. Pod względem długoterminowej stopy zwrotu oferujemy jednak aż osiem bardziej atrakcyjnych portfeli.

To podstawowa zasada inwestycyjna: oczekiwana stopa zwrotu powinna zależeć przede wszystkim od czasu, na jaki jesteś gotów zainwestować, oraz poziomu ryzyka, jakie jesteś skłonny podjąć.

Zależność tę ilustruje inna tabela, która dobrze znana jest większości inteligentnych inwestorów. Przedstawia ona prawdopodobieństwo osiągnięcia rentowności dla czterech wybranych portfeli o różnej strukturze - czyli odmiennym poziomie ryzyka - przy różnych horyzontach inwestycyjnych.

Ryzyko, jakie wiąże się z wyborem bardziej dynamicznych strategii, może zostać całkowicie zniwelowane dzięki odpowiednio długiemu horyzontowi inwestycyjnemu. Jeśli nie możesz jednak zaangażować środków na wystarczająco długi okres, ale nadal chcesz uzyskać stopę zwrotu wyższą niż w bankach, powinieneś inwestować bardziej zachowawczo (czyli zdecydować się na większy udział obligacji w portfelu).

Im więcej obligacji w Twoim portfelu inwestycyjnym, tym mniejszy poziom ryzyka. Wysoki udział obligacji sprawdza się przede wszystkim w następujących sytuacjach:

• Masz krótki horyzont inwestycyjny - jeżeli chcesz zaangażować pieniądze jedynie na krótszy okres (tzn. mniej niż 5 lat) lub nie jesteś pewny, kiedy będziesz potrzebować zgromadzonych środków, koniecznie zwiększ udział obligacji w swoim portfelu. Krótki horyzont inwestycyjny nie powinien oznaczać rezygnacji z inwestowania i, w konsekwencji, utrzymywania oszczędności w gotówce - takie podejście gwarantuje bowiem utratę wartości zgromadzonej kwoty. Minimalny horyzont inwestycyjny powinien wynosić jednak minimum 2 lata.
• Martwisz się o spadek cen na rynkach - przejściowe spadki na rynkach są naturalne i z pewnością powtórzą się w przyszłości, choć nikt nie jest w stanie przewidzieć, kiedy dokładnie to nastąpi. Po raz kolejny, nie jest to jednak wystarczający argument przeciwko inwestowaniu. Jedyną alternatywą jest bowiem deprecjacja wartości Twoich oszczędności, do jakiej dochodzi, gdy decydujesz się przechowywać je w gotówce lub w banku. Wystarczy spojrzeć na minioną dekadę, która zaowocowała ogromnymi zyskami na rynkach finansowych. Większość ludzi, przez swój strach, nie odniosła jednak z tego tytułu korzyści. Negatywne skutki spadków na rynkach pomagaja zmniejszyć odpowiednio długi horyzont inwestycyjny oraz bardziej konserwatywna strategia, czyli uwzględnienie większego udziału obligacji w strukturze portfela.
• Masz awersję do ryzyka, nie jesteś w stanie poradzić sobie z dużymi wahaniami wartości inwestycji - dla Twojego majątku nie jest to najlepsza sytuacja. Dopóki nie zmienisz sposobu myślenia, nie wykorzystasz pełnego potencjału swoich oszczędności. Możesz jednak inwestować ostrożnie, skupiając się na obligacjach. Inwestycja nie jest dla Ciebie odpowiednia, kiedy nie czujesz się komfortowo z danym poziomem ryzyka. Z czasem być może przyzwyczaisz się do inwestowania, a Twoja tolerancja na ryzyko wzrośnie.
• Boisz się inwestować; Nie rozumiesz inwestowania - to jeden z największych błędów, jaki możesz popełnić w życiu. Jeżeli jesteś w stanie zaoszczędzić określoną sumę pieniędzy każdego miesiąca, to najważniejszy i najtrudniejszy krok w kierunku niezależności finansowej i lepszej jakości życia jest już za Tobą. Zaufaj nam, biorąc przykład z najskuteczniejszych inwestorów. Każdy bogaty człowiek pomnaża swoje aktywa poprzez inwestowanie. Inwestowanie nie jest już jednak przywilejem dostępnym tylko dla najbogatszych. Inwestowanie przynosi wymierne efekty. Nie wahaj się, nie warto odkładać tego na później. Czas to pieniądz, a w inwestowaniu stwierdzenie to staje się jeszcze bardziej adekwatne. Czym dłuższy horyzont inwestycyjny, tym wyższy potencjalny zysk. Dlatego zacznij jak najszybciej. Możesz zrobić to powoli i stopniowo. Zapoznaj się z bardziej konserwatywnymi strategiami inwestycyjnymi (z większym udziałem obligacji w portfelu).
• Nie masz wcześniejszych doświadczeń z inwestowaniem - Zawsze musi być ten pierwszy raz. Jeżeli czegoś nie spróbujesz, to się nie dowiesz. Umiejętność pływania, jazdy na rowerze, samochodem czy obsługi komputera nie zostały zapisane w naszych genach, a mimo wszystko czynności te stały się nieodłącznymi częściami naszego codziennego życia. Inwestowanie też może stać się jedną z nich. Odpowiednia alokacja inwestycji będzie niezwykle pomocna. Zacznij od bardziej konserwatywnych inwestycji, zdobywaj doświadczenie, naucz się inwestować i zrozum inwestowanie, a Twoje zarobki wzrosną z czasem.
• Zamierzasz jednorazowo zainwestować znaczną część swoich aktywów lub też inwestowane środki mają kluczowe znaczenie dla Twojego życia/przyszłości - jeśli chcesz zainwestować sumę, która w Twojej obecnej sytuacji finansowej ma duże znaczenie, raczej unikaj dynamicznych strategii. Jeżeli Twoje łączne dochody nieznacznie przekraczają sumę niezbędnych wydatków, albo też inwestycja stanowi znaczną część Twojego majątku, zdecydowanie powinieneś zadbać o duży udział obligacji w swoim portfelu. W takich przypadkach nie masz pewności, czy w najbliższej przyszłości nie będziesz potrzebować inwestowanych pieniędzy, aby utrzymać standard życia, nie dysponując innymi płynnymi aktywami. Celem inwestycji może być też stworzenie źródła dochodu.

Jeżeli Twoja sytuacja życiowa nie odpowiada żadnemu z opisanych powyżej przypadków, inwestujesz regularnie, przeznaczając na to jedynie część swoich oszczędności i jesteś w stanie zainwestować fundusze na wystarczająco długo (minimum 10 lat), nie obawiaj się ulokować większości swoich środków w akcje. Najlepszym sposobem eliminacji ryzyka giełdowego jest właśnie długi horyzont inwestycyjny.

Poniższe dwa wykresy dokładnie ilustrują różnicę w zmienności oraz wynikach inwestycji przy różnych alokacjach. Portfele, w których składzie przeważają obligacje, podlegają mniejszym wahaniom, a ich wartość nie spada tak bardzo w okresach bessy, ale w dłuższej perspektywie nie przynoszą zysków takiej wielkości, jaką zapewniają portfele o dominującym udziale akcji.

Pierwszy wykres przedstawia wyniki dwóch przykładowych portfeli Finax - dynamicznego portfela złożonego w 80% z akcji i 20% z obligacji oraz konserwatywnego portfela złożonego w 20% z akcji i 80% z obligacji - na przestrzeni ostatnich 20 lat. Drugi wykres przedstawia wyniki jednorazowych inwestycji naszych klientów pomiędzy końcem września 2018 r. a końcem czerwca 2019 r., dla strategii 100% akcji oraz strategii 50:50.

Jedynie wystarczająco długi horyzont czasu, prawidłowa alokacja środków oraz odpowiednia dywersyfikacja portfela mogą uchronić Cię przed ryzykiem.

Prognozowanie oraz timing rynkowy nie są kluczem ani do skutecznego zarządzania ryzykiem, ani też do osiągania lepszych wyników. Nie próbuj dokonać niemożliwego, samemu pozbawiając się szansy na pomnożenie majątku.

W zamian naucz się precyzyjnie określać swoje cele i szacować, jak wiele swoich zasobów możesz zainwestować oraz w przyszłości zaoszczędzić, a także na jak długo jesteś w stanie zdeponować swoje środki. Zaplanuj kilka celów o różnych horyzontach czasowych i podziel swoje oszczędności pomiędzy nimi. Dzięki temu w każdej chwili będziesz mieć dostęp do swoich pieniędzy

W banku przechowuj jedynie niezbędną rezerwę płynności. Dla średnioterminowych celów (tych z perspektywą od trzech do siedmiu lat) wybieraj raczej konserwatywne lub zrównoważone portfele. Długoterminowe cele, takie jak przyszła emerytura, budowanie majątku czy zabezpieczenie przyszłości swoich dzieci, warto realizować z pomocą bardziej dynamicznych portfolio.

Jak wybrać odpowiednią alokację dla konkretnych celów inwestycyjnych?

Właśnie daliśmy Ci do dyspozycji przewodnik po podstawach właściwego wyboru inwestycji. Początkującym może wydawać się, że to czarna magia, ale nie zniechęcajcie się do inwestowania.

Finax pomyślał i o tym. Jako pierwszy robo-doradca (doradca online) w Europie Środkowej wykorzystaliśmy najnowsze technologie, aby maksymalnie uprościć proces inwestycyjny, przez który krok po kroku przeprowadzi Cię Twój agent finansowy lub nasza witryna.

Wystarczy, że ocenisz swoją sytuację finansową i wyznaczysz finansowe cele, a my zajmiemy się resztą. W Finax możesz posiadać nawet do 99 kont w ramach jednej umowy o zarządzaniu portfelem. Każdemu z nich przypisać możesz inny cel oraz określić dla niego odmienne parametry: różny horyzont inwestycyjny, poziom ryzyka czy strukturę portfela.

Jeżeli udzielisz zgodnych z prawdą odpowiedzi, możesz być pewien, że poziom ryzyka portfela, który Ci zaproponujemy, będzie najlepiej dopasowany do Twoich celów, predyspozycji oraz możliwości.

Tylko od Ciebie zależy, czy wytrwasz przy swoich zamiarach - a jest to głównym warunkiem udanej inwestycji (oraz gwarantem spokojnego snu).

Jeżeli udzielisz zgodnych z prawdą odpowiedzi, możesz być pewien, że poziom ryzyka portfela, który Ci zaproponujemy, będzie najlepiej dopasowany do Twoich celów, predyspozycji oraz możliwości.

Oczywiście, Twoja sytuacja życiowa zawsze może ulec zmianie. Wzięliśmy to pod uwagę, dlatego zapewniamy wysoką elastyczność inwestycji. Wyznaczone cele możesz na bieżąco korygować lub dodawać kolejne - zarówno online, jak i za pośrednictwem doświadczonego agenta, który dobrze zna Twoją sytuację oraz którego darzysz zupełnym zaufaniem.

Skuteczne inwestowanie nigdy nie było łatwiejsze.